1¨¨. PERGUNTAS SOBRE SUBSTANTIVOS EM ESPERANTO // DEMANDOJ PRI SUBSTANTIVOJ EN ESPERANTO

Em Esperanto, o substantivo comum no singular termina em –o, tanto para gêneros quanto para espécies.

Eis exemplos de gêneros e espécies:

Homo (ser humano)

Profesio (profissão): aktoro (ator), kantisto (cantor), komponisto (compositor)

Besto (animal): elefanto (elefante), tigro (tigre), leono (leão), krokodilo (crocodilo), ĉevalo (cavalo), kato (gato), papago (papagaio), birdo (pássaro), kamelo (camelo), serpento (cobra/serpente)

Objekto (objeto): glaso (copo), forko (garfo), kulero (colher), tranĉilo (faca), tondilo (tesoura), taso (xícara), balailo (vassoura), komputilo (computador), kompufono (celular/smartphone), televidilo (televisor)

Sporto (esporte): basketbalo (basquetebol), futbalo (futebol), teniso (tênis), handbalo (handebol), bokso (boxe), kurado (corrida), naĝado (natação), skermo (esgrima)

Meblo (móvel): tablo (mesa), sofo (sofá), seĝo (cadeira), lito (cama)

 

A pergunta básica para se saber o nome  conceitual ou nome do gênero ou definição de algo ou alguém tem a estrutura KIO ESTAS –O?, em que o –O representa a espécie, esperando uma resposta que seja o gênero, o conceito, a definição. KIO é o quê, que coisa. O verbo ESTAS é a conjugação no presente do verbo ESTI (SER), para todas as pessoas e números.

Eis três exemplos:

Kio estas basketbalo (espécie de esporte)?

              Basketbalo estas sporto (o gênero esporte).

Kio estas glaso (espécie de objeto)?

              Glaso estas objekto (o gênero objeto).

Kio estas elefanto (espécie de animal)?

              Elefanto estas besto (o gênero animal).

 

Há também a estrutura de pergunta confirmativa ĈU –O ESTAS –O?, em que o primeiro –O representa a espécie e o segundo –O representa o gênero, conceito ou definição. A partícula ĈU não tem tradução, mas abre perguntas, cuja resposta é ou se abre com JES (sim) ou NE (não), opcionalmente completando-se a resposta com uma afirmação ou com uma negação. Eis três exemplos:

Ĉu seĝo estas meblo?

              Jes.

Ĉu Gilberto Gil estas kantisto kaj komponisto?

              Jes, Gilberto Gil estas kantisto kaj komponisto.

Ĉu serpento estas sporto?

              Ne, serpento ne estas sporto.

 

Há também a pergunta condicional complexa, na estrutura SE –O NE ESTAS –O, KIO ESTAS -O?, em que o primeiro –O e último –O são a espécie e o –O do meio é o gênero, conceito ou definição que nega o primeiro -O. Eis três exemplos:

Se Sônia Braga ne estas meblo, kio estas Sônia Braga?

              Homo kaj aktorino.

Se forko ne estas sporto, kio estas forko?

              Forko estas objekto.

Se tigro ne estas meblo, kio estas tigro?

              Tigro estas besto.

 

Há também a pergunta complexa alternativa, na estrutura ĈU –O ESTAS –O, AŬ -O?, em que o primeiro –O é a espécie e o segundo e o terceiro –O são dois gêneros, conceitos ou definições a escolher na resposta, sendo os dois gêneros separados por vírgula e a conjunção alternativa AŬ (ou), e sendo que somente um dos dois gêneros corresponde à pergunta sobre a espécie. Eis três exemplos:

Ĉu krokodilo estas besto, aŭ meblo?

              Krokodilo estas besto.

Ĉu basketbalo estas objekto, aŭ sporto?

              Basketbalo estas sporto.

Ĉu taso estas besto, aŭ homo?

              Taso estas objekto.

 

Há também a pergunta complexa alternativa com KIO e ĈU na mesma pergunta, na estrutura KIO ESTAS –O, ĈU –O, AŬ -O?, em que o primeiro –O é a espécie e o segundo e o terceiro –O são dois gêneros, conceitos ou definições a escolher na resposta, sendo os dois gêneros separados por vírgula e a conjunção alternativa AŬ (ou), e sendo que somente um dos dois gêneros corresponde à pergunta sobre a espécie. Eis três exemplos:

Kio estas ĝirafo, ĉu besto, aŭ objekto?

              Besto.

Kio estas Seu Jorge, ĉu meblo, aŭ kantisto?

              Seu Jorge estas kantisto.

Kio estas kulero, ĉu objekto, aŭ homo?

              Kulero estas objekto.

Abaixo há cem perguntas com as cinco estruturas de perguntas exemplificadas.

Sugestões: lê-las em voz alta, copiá-las e respondê-las a lápis.

[Se precisar conhecer a pronúncia das letras e a tonicidade sempre paroxítona das palavras...
https://www.youtube.com/watch?v=ORFfZDbJw6s&t=399s ]

1. Kio estas forko?
2. Ĉu Alice Braga estas aktorino?
3. Se Adele ne estas besto, kio estas Adele?
4. Kio estas ĉevalo?
5. Ĉu kurado estas objekto?
6. Kio estas sofo, ĉu meblo, aŭ sporto?
7. Se glaso ne estas homo, kio estas glaso?
8. Ĉu Tom Jobim estis komponisto?
9. Kio estas handbalo?
10. Ĉu birdo estas meblo?
11. Kio estis Carmen Miranda, ĉu kantistino, aŭ besto?
12. Se lito ne estas besto, kio estas lito?
13. Ĉu basketbalo estas sporto?
14. Kio estas tondilo?
15. Ĉu Caetano Veloso estas aktoro?
16. Kio estas serpento, ĉu besto, aŭ objekto?
17. Se Beyoncé ne estas meblo, kio estas Beyoncé?
18. Ĉu teniso estas meblo?
19. Kio estas kato?
20. Ĉu Wagner Moura estas sporto?
21. Kio estas kompufono, ĉu objekto, aŭ homo?
22. Se tablo ne estas homo, kio estas tablo?
23. Ĉu Denzel Washington estas aktoro?
24. Kio estas naĝado?
25. Ĉu papago estas objekto?
26. Kio estas Angelina Jolie, ĉu aktorino, aŭ sofo?
27. Se tranĉilo ne estas besto, kio estas tranĉilo?
28. Ĉu futbalo estas meblo?
29. Kio estas kamelo?
30. Ĉu Chico Buarque estas sporto?
31. Kio estas balailo, ĉu objekto, aŭ besto?
32. Se handbalo ne estas homo, kio estas handbalo?
33. Ĉu Paulinho da Viola estas brazilano?
34. Kio estas bokso?
35. Ĉu leono estas sporto?
36. Kio estas Rodrigo Santoro, ĉu aktoro, aŭ objekto?
37. Se seĝo ne estas homo, kio estas seĝo?
38. Ĉu glaso estas meblo?
39. Kio estis Michael Jackson, ĉu dancisto kaj kantisto, aŭ tablo?
40. Ĉu televidilo estas besto?
41. Kio estas kurado, ĉu sporto, aŭ homo?
42. Se birdo ne estas homo, kio estas birdo?
43. Ĉu Fernanda Torres estas aktorino?
44. Kio estas tablo?
45. Ĉu kulero estas sporto?
46. Kio estis Edith Piaf, ĉu homo kaj kantistino, aŭ televidilo?
47. Se basketbalo ne estas homo, kio estas basketbalo?
48. Ĉu lito estas objekto?
49. Kio estas Fernanda Montenegro, ĉu homo, aŭ meblo?
50. Ĉu tondilo estas besto?
51. Se taso ne estas homo, kio estas taso?
52. Kio estas papago?
53. Ĉu handbalo estas besto?
54. Ĉu Tracy Chapman estas objekto?
55. Kio estas seĝo, ĉu meblo, aŭ besto?
56. Kio estas tranĉilo?
57. Ĉu Rodrigo Santoro estas meblo?
58. Se Madonna ne estas sporto, kio estas Madonna?
59. Ĉu lito estas besto, aŭ meblo?
60. Kio estas televidilo?
61. Ĉu komputilo estas meblo, aŭ objekto?
62. Kio estas basketbalo, ĉu sporto, aŭ meblo?
63. Ĉu sofo estas besto, aŭ meblo?
64. Se Wagner Moura ne estas sporto, kio estas Wagner Moura?
65. Se leono ne estas meblo, kio estas leono?
66. Kio estas lito?
67. Ĉu skermo estas homo, aŭ sporto?
68. Kio estas krokodilo?
69. Ĉu kato estas objekto, aŭ besto?
70. Kio estas teniso?
71. Se kurado ne estas meblo, kio estas kurado?
72. Ĉu tigro estas besto?
73. Kio estas Meryl Streep?
74. Kio estas tablo, ĉu meblo, aŭ besto?
75. Kio estas naĝado, ĉu sporto, aŭ meblo?
76. Kio estis Erasmo Carlos, ĉu kantisto, aŭ objekto?
77. Ĉu handbalo estas homo, aŭ sporto?
78. Se Leonardo DiCaprio ne estas besto, kio estas Leonardo DiCaprio?
79. Kio estas kulero?
80. Ĉu kamelo estas besto?
81. Kio estas papago, ĉu besto, aŭ meblo?
82. Ĉu Denzel Washington estas homo, aŭ sporto?
83. Se seĝo ne estas besto, kio estas seĝo?
84. Kio estas Beyoncé?
85. Kio estas tranĉilo, ĉu objekto, aŭ sporto?
86. Se balailo ne estas homo, kio estas balailo?
87. Ĉu elefanto estas meblo, aŭ besto?
88. Kio estas seĝo?
89. Ĉu naĝado estas sporto?
90. Se serpento ne estas meblo, kio estas serpento?
91. Kio estas bokso?
92. Ĉu komputilo estas besto?
93. Ĉu forko estas sporto, aŭ objekto?
94. Kio estas Gal Gadot, ĉu homo kaj aktorino, aŭ sporto?
95. Se futbalo ne estas objekto, kio estas futbalo?
96. Kio estas televidilo, ĉu objekto, aŭ homo?
97. Ĉu tablo estas meblo?
98. Ĉu Maria Bethânia estas kantistino, aŭ objekto?
99. Kio estas krokodilo, ĉu besto, aŭ homo?
100. Ĉu sofo estas meblo?

 

Para reforço da intelecção:

https://www.youtube.com/watch?v=WE0Vw7Q-_WQ&list=PLiX-Bk-CEwzAM_HeHj-BsVRmom2Nb87jW&index=7

========================================

Previsão da próxima aula desta série: 01.04.25, com base na seguinte videoaula: https://www.youtube.com/watch?v=oMsFYZZ434s